[Series Filmmaking for Dummies được lược dịch từ cuốn Filmmaking for Dummies của Bryan Michael Stoller, đạo diễn phim độc lập người Canada]
PHẦN 1 - LÀM PHIM & KỂ CHUYỆN
Chương 2: Tất tần tật về Thể loại phim
Bạn đang có hứng làm phim tình cảm lãng mạn nhẹ nhàng hay phim phiêu lưu hành động? Hay thích cảm giác lo sợ hồi hộp của dòng phim kinh dị? Hay là một thứ gì đó viễn tưởng ngoạn mục để đưa bạn đến thế giới mới? Lần tới khi đi dạo trong cửa hàng băng đĩa, hãy nghĩ về thể loại khiến bạn hứng thú - không chỉ để xem, mà còn tìm ra thể loại phim mà bạn muốn làm. Nếu bạn muốn đem lại những tràng cười cùng cảm giác thoải mái, hẳn nhiên một phim hài kịch sẽ làm được điều này. Nếu bạn muốn khán giả có những phút giây được trốn khỏi những mệt mỏi và khó khăn ngày thường, một phim giả tưởng có yếu tố phép thuật là một cánh cổng không tồi. Nếu bạn chỉ muốn làm khán giả hào hứng và cho họ cảm giác lên một chuyến tàu lượn siêu tốc, vậy thì hãy làm một phim hành động đi. Hãy chọn lấy một thể loại mà bạn thích xem, hoặc gộp nhiều thể loại như nhiều phim trước đây từng làm.
Trong chương này, tôi sẽ giới thiệu cho bạn sự đa dạng của các thể loại phim, và nói cho bạn biết thể loại nào đang được ưa thích tại phòng vé, cũng như thể loại nào thì nên tránh xa. Hiểu được sự đa dạng này cùng với những đặc điểm làm nên các thể loại phim sẽ giúp bạn quyết định câu chuyện tốt nhất để bạn làm phim. Tôi cũng sẽ giới thiệu với bạn các media category (danh mục phương tiện truyền thông) như commercial (quảng cáo), music video (video âm nhạc), short (phim ngắn), industrial (video chuyên ngành), documentary (phim tài liệu) và feature-length film (phim điện ảnh), cùng với đó là chỉ ra lợi ích của từng loại. Sau cùng, không phải ai cũng có thể bắt đầu với con đường làm phim mà được làm phim quy mô chiếu rạp ngay cả. Những thể loại video khác ngoài phim có thể cho bạn một cơ hội để chân ướt chân ráo bắt đầu sự nghiệp của mình, rồi sau đó có một bước nhảy ngoạn mục tới con đường sản xuất phim điện ảnh.
Khám phá các thể loại phim
Một genre (thể lọai) là phân mục được đặc trưng bởi một phong cách nhất định hoặc một hình thức của nội dung. Trong làm phim, mỗi thể loại có riêng cho mình một bộ quy tắc và đặc tính. Những thể loại thường thấy bao gồm: hài kịch, chính kịch, kinh dị, lãng mạn, hành động, và nhiều loại khác nữa. Tất cả đều được lý giải ở phần sau đây.
Genre có thể được kết hợp để tạo nên sự đa dạng. Một phim lãng mạn có thể kết hợp với hài kịch để trở thành phim hài kịch lãng mạn, như phim You've Got Mail. Một phim hài kết hợp với dòng phim trinh thám sẽ cho bạn kết quả như là Who Framed Roger Rabbit (kết hợp cả kỹ thuật hoạt hình). Minority Report thì lại được trộn từ rất nhiều thể loại khác nhau, trong đó có khoa học viễn tưởng / hồi hộp / giật gân / hình sự tội phạm.
HÃY NHỚ:
Khoảng thời gian diễn ra câu chuyện trong phim không quyết định genre nhưng nó là một thứ thiết lập để giúp ta định hình thể loại. Một phim cổ trang là một câu chuyện được lấy bối cảnh trong quá khứ (trong khi phim lấy bối cảnh tương lai thường là phim giả tưởng hoặc khoa học viễn tưởng). Ví dụ, Road to Perdition là một phim noir (đen trắng) nhưng cũng là phim cổ trang. The Green Mile (thể loại giả tưởng, kinh dị và hồi hộp) cũng là phim cổ trang luôn, giống như Catch Me If You Can. Trừ khi bạn đang làm cho một studio với tài chính dư dả, hãy tránh xa thể loại cổ trang bởi những phim này có những đòi hỏi đặc biệt về chỉ đạo nghệ thuật, phục trang và đạo cụ sao cho phù hợp với thời điểm cụ thể nào đó.
TIP:
John Truby, một nhà cố vấn biên kịch nổi bật đã phát triển một phần mềm biên kịch riêng biệt mang tên Truby's Blockbuster. Bạn có thể mua những gói bổ sung cho phần mềm này, chúng có những tip và ví dụ đặc biệt để giúp bạn tạo ra được từng thể loại riêng biệt (www.truby.com).
1. Làm khán giả bật cười với hài kịch
Hài kích có thể là kiểu hài hước khô khan, hài hước vui nhộn hoặc chỉ đơn giản là cái gì đó ngu ngốc đến phát cười. Hài kịch thường đi với các genre khác, bao gồm lãng mạn, khoa học viễn tưởng, giả tưởng, miền tây, và thậm chí là cả chính kịch. Nhiều phim hài kịch đã được phát triển thêm thành một chuỗi phim dựa trên một concept nguyên gốc, như là Airplane, The Naked Gun, hay Austin Powers. Dưới đây là một vài phim hài khác mà bạn có thể tìm kiếm để cho mình những giây phút thư giãn:
Evan Almighty (Evan Thượng Đế)
There's Something About Mary (Chuyện tình của Mary)
Wedding Crashers (Những kẻ phá rối hôn lễ)
Scary Movie (Phim hài kinh dị)
Scary Movie là một ví dụ hoàn hảo về cái gọi là phim parody, một thể loại con lấy các bộ phim khác ra làm trò tiêu khiển. Hay là Miss Cast Away & the Island Girls (còn có tên khác là Silly Movie 2) là sự kết hợp giữa Cast Away và Miss Congeniality - chuyện gì sẽ xảy ra khi một máy bay đầy những thí sinh dự thi một cuộc thi sắc đẹp bị rơi xuống một hòn đảo hoang? Những parody nổi tiếng khác còn có Loaded Weapon (nhái lại phim Lethal Weapon), Meet the Spartans (nhái phim 300), và nhiều phim khác có sự góp mặt của diễn viên Mel Brook, bao gồm Young Frankenstein (nhái nhiều phim kinh dị) và Blazing Saddles (nhái các phim viễn Tây).
NHỮNG SIÊU ANH HÙNG TỪ CÁC TRANG TRUYỆN
Từ những trang truyện tranh muôn màu, siêu anh hùng đã có riêng cho mình một thể loại câu chuyện. Không được xếp loại vào các genre thông thường, phim dựa trên siêu anh hùng truyện tranh có thể coi là một sự chuyển thể từ sách lên màn ảnh. Những câu chuyện này thường rơi vào thể loại giả tưởng hoặc khoa học viễn tưởng, và gần như luôn có cả yếu tố hành động nữa. Đó là lý do vì sao những đồ chơi sao chép từ siêu anh hùng yêu thích của bạn lại được gọi là action figures. The Incredible Hulk được phân loại là phim khoa học viễn tưởng bởi phim nói về chuyện nhà khoa học Bruce Banner trở thành Hulk. Batman lại thiên về giả tưởng bởi câu chuyện của nhân vật này không có hiện tượng khoa học nào cả. Những siêu anh hùng truyện tranh nổi bật khác mà đã được chuyển thành công lên màn ảnh bao gồm Spiderman, Superman, X-Men, Fantastic Four.
Những chủ đề đen tối khi được trộn với thể loại hài kịch thường được gọi là black comedy (hài kịch đen). Hài kịch đen bao gồm những yếu tố đen tối, pha trộn với những vấn đề thương tâm, nỗi đau, bệnh tật và cái chết nhưng lại thể hiện với tông màu hài hước. Thông thường một phim hài kịch đen sẽ có những yếu tố hài hước khá là khó chấp nhận trong các tình huống và nhân vật. Ví dụ có thể thấy là những phim như Fargo, Adaptation và An American Werewolf in London.
HÃY NHỚ:
Hài kịch thường khó để một số nhà làm phim có thể khái niệm hóa và đem đến một cách tự nhiên tới người khác. Hài kịch đòi hỏi một cấu trúc nhất quán, có sự căn thời gian kỹ càng, một chút mẹo cùng với thiết lập tình huống vô cùng đặc biệt. Lựa chọn thể loại này chỉ khi hài hước là một yếu tố có sẵn bên trong bạn. Bạn sẽ chỉ muốn khán giả cười cùng bạn, chứ không phải là cười vào mặt bạn phải không?
TIP:
Nếu phim của bạn là hài kịch, hãy chắc chắn rằng ngay từ đầu phim bạn đã cho khán giả thấy rằng đây là một bộ phim mà họ sẽ cười sảng khoái. Đừng đợi đến khi phim đã bắt đầu được 5 hay 10 phút rồi mới đem vào thứ buồn cười.
2. Trở nên thật kịch tính
Drama (chính kịch) là một trong những thể loại phổ biến rộng rãi nhất. Một câu chuyện kịch tính có những vấn đề nghiêm trọng đi cùng với sự đấu tranh của nhân vật, để rồi đặt anh ta hoặc cô ta vào một tình huống sống chết. Chính kịch cũng thường được kết hợp với các thể loại khác: kinh dị, tội phạm, giật gân, khoa học viễn tưởng, viễn Tây, và thậm chí cả giả tưởng. Nhiều phim chính kịch đã thành công khi đem vào yếu tố tình cảm lãng mạn, như Titanic và A Beautiful Mind. Những ví dụ khác của phim chính kịch có thể kể đến như:
The American President (Tổng thống Hoa Kỳ)
Gangs of New York (Băng đảng New York)
There Will Be Blood (Máu sẽ phải đổ)
Schindler's List (Bản danh sách của Schindler)
Chính kịch khi kết hợp với hài kịch sẽ trở thành dramedy (hài-chính kịch). Dramedy không giống với black comedy khi mà nó có màu sắc tươi sáng hơn và các nhân vật thì hành động một cách logic hơn. Phim The Odd Couple là một dramedy xuất sắc khi làm bật lên sự tương phản giữa hai cá thể với hai tính cách đối lập nhau. MASH cũng là một dramedy xuất sắc khác với một cốt truyện về chiến tranh với các nhân vật sử dụng khiếu hài hước của mình để sống sót. The Truman Show và Big cũng là những ví dụ điển hình khác.
HÃY NHỚ:
Ngay cả giữa những lúc khó khăn nhất, chính kịch cũng cần sự hài hước. Nếu không có những comic relief (những đoạn hài hước, giải trí xen giữa) như vậy, sẽ không có khán giả nào trải qua một drama trong rạp và rồi rời rạp trong sự nhẹ nhõm cả. Khán giả cần khoảng thở giữa những khoảnh khắc bi kịch. Phim Rainman có một chút comic relief ở nhân vật của diễn viên Dustin Hoffman - Raymond. Chúng phá vỡ sự căng thẳng ở những thời điểm câu chuyện diễn ra những diễn biến nghiêm trọng.
3. Phim kinh dị kinh hoàng
Alfred Hitchcock đã dồn hết tâm huyết trong trường phái kinh dị với phim Psycho. Steven Spielberg thì đã dọa mọi người chết khiếp trong nhiều năm trời với Jaws. M. Night Shamaylan đã thành công trong việc làm khán giả phát hoảng với The Sixth Sense. Khán giả yêu thích cảm giác được dọa cho kinh hãi và trở nên cực kỳ phấn khích (mà biết rằng mình vẫn an toàn trong rạp phim). Phim kinh dị sử dụng yếu tố giá trị gây shock, hoạt động bằng cách khiến cho khán giả bất ngờ. Khi tôi còn nhỏ, tôi đã trốn dưới giường của em gái Nancy và đợi tới khi em ấy đi ngủ, rồi tôi nhảy ra và dọa ẻm chết khiếp. Dưới đây là một số tiêu đều phim sẽ gây ra sự ớn lạnh tới tận xương tủy bạn:
The Exorcist (Quỷ ám)
Saw (Lưỡi cưa)
Scream (Tiết thét)
The Shining (Khách sạn ma ám)
Thể loại phim slasher (phim chặt chém - trong đó một người vô danh bỗng đi giết nhiều người khác) là một thể loại con của dòng phim kinh dị, thường xuyên có những cảnh quay từ góc nhìn thứ nhất của kẻ giết người, những cô gái tuổi teen yếu ớt (thường là gái trinh ở đầu phim, rồi bị giết ngay khi mất đi trinh tiết), và những nạn nhân ngây thơ. Những phim slasher thường có những cảnh quay rất chi tiết. Friday the Thirteenth và Nightmare on Elm Street là những ví dụ điển hình của dòng phim chặt chém này.
Phim kinh dị thường kiếm được doanh thu rất tốt ở các thị trường nước ngoài, lý do chủ yếu là bởi những thước phim này có thể được dịch ra một cách hình ảnh ở bất cứ quốc gia nào. Nhiều khán giả nội địa thích được nhìn thấy máu, miễn là không phải máu của họ.
BÍ MẬT ĐIỆN ẢNH:
Less is more là điều cần ghi nhớ khi quay phim kinh dị. Khi quay phim Jaws, con cá mập giả ở phim trường cứ liên tục bị hỏng cuối cùng lại biến thành cái hay cho Steven Spielberg, bởi vì chúng ta càng ít được thấy con cá mập, thì chúng ta lại càng hồi hộp và hoảng sợ. Nếu bạn muốn phim kinh dị của mình trở nên hiệu quả, đừng tiết lộ quá sớm kẻ phản diện.
4. Lãng mạn và bay bổng
Một câu chuyện tình cảm thú vị tạo nên một bộ phim hẹn hò tuyệt vời, và nó sẽ đạt được mục đích khi bạn đang trong tâm thế bay bổng. Phim lãng mạn tập trung vào câu chuyện tình cảm, cách nó phát triển, không quan tâm là cái kết có hậu hay không. Phim lãng mạn kết hợp tốt với phim hài kịch, như trong When Harry Met Sally và My Big Fat Greek Wedding. Những người khác thì kết hợp phim lãng mạn với giả tưởng như Ghost, Somewhere in Time và The Princess Bride. Bạn có thể cũng sẽ bị hút hồn khi xem những phim dưới đây:
An Affair to Remember (Chuyện tình thế kỷ)
The Bridges of Madison County (Những cây cầu ở quận Madison)
Moonstruck (Ánh trăng)
Sleepless in Seattle (Đêm trắng ở Seattle)
Một bộ phim lãng mạn hấp dẫn sẽ luôn có một người khán giả dõi theo. Nếu bạn khóc khi thấy cảnh một chàng trai cuối cùng cũng có được tình yêu của cô gái, điều đó có nghĩa rằng bạn là người dễ thấu cảm, và dòng phim lãng mạn sẽ là sự lựa chọn hoàn hảo dành cho bạn.
5. Không nói, chỉ hành động
Những phim hành động kiểu như Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull là một bữa tiệc mãn nhãn cho thị giác, tỏa ra một năng lượng như là một sự kiện thể thao. Với một phim hành động đủ tốt, bạn có thể tắt luôn âm thanh và chỉ cần hưởng thụ phần nhìn, không cần phải lo dõi theo những đoạn hội thoại dài dòng. Những khán giả với bản chất tranh đua sẽ thích những phim hành động với nhiều cảnh giao tranh vật lý. Có thể kể thêm những ví dụ sau:
Die Hard (Đương đầu với thử thách)
Bourne Identity (Danh tính của Bourne)
Mission Impossible (Nhiệm vụ bất khả thi)
Speed (Tốc độ)
Phim hành động có tầm ảnh hưởng rộng rãi trên bình diện quốc tế. Mọi người đều thích những pha hành động, đặc biệt là khi nó không dựa dẫm vào một câu chuyện quá chi tiết với những hội thoại nặng đô có thể khiến khán giả mất tập trung.
HÃY NHỚ:
Quay cảnh hành động có thể sẽ rất nguy hiểm. Hãy luôn có một điều phối viên có kinh nghiệm về các cảnh nguy hiểm và một chuyên gia về chảy nổ trên phim trường nếu như phim của bạn có dính dáng đến súng đạn hay bom mìn.
6. Rời xa thực tại với phim (khoa học) viễn tưởng
Khán giả luôn thích thú với cảm giác được thoát khỏi thực tại và luôn muốn có cơ hội được đặt câu hỏi: "What if...?" (Chuyện gì sẽ xảy ra nếu...). Vậy nên khoa học viễn tưởng luôn có chỗ đứng trong phòng vé. Nếu một chủ đề phim xuất phát từ một giải thích mang tính khoa học (cho dù giải thích đó hơi viển vông), thì đều được xếp vào thể loại này. Khoa học viễn tưởng cũng bao gồm cả việc đề cập đến những thế giới khác, hành tinh khác với người ngoài hành tinh và quái vật không gian (ý tưởng là chúng ta không đơn độc trong vũ trụ). Dưới đây là một số tiêu đề phim thuộc thể loại khoa học viễn tưởng:
Close Encounters of the Third Kind (Sự tiếp xúc của thế giới thứ ba)
Jurassic Park (Công viên kỷ Jura)
Men in Black (Đặc vụ áo đen)
Star Wars (Chiến tranh giữa những vì sao)
HÃY NHỚ:
Các kịch bản khoa học viễn tưởng có thể sẽ rất tốn kém chi phí sản xuất và thường ngoài tầm với của thế giới phim độc lập ngân sách thấp. Tuy nhiên, với những công nghệ về sinh vật và hiệu ứng do máy tính tạo ra, mọi thứ đang trở nên dễ dàng hơn.
7. Biến ảo mộng của bạn thành hiện thực
Thể loại fantasy (giả tưởng) là sự pha trộn giữa những thế giới giả tưởng và những yếu tố về phép thuật, vốn không tồn tại trong thế giới ngày nay (đây là điều làm cho thể loại này khác biệt với khoa học viễn tưởng). Những nhân vật truyện tranh như Superman sống trong thành phố giả tưởng Metropolis là một phần của thể loại fantasy. Nếu bạn muốn những hành trình kỳ ảo như vậy, hãy xem qua một vài tiêu đề dưới đây:
The Wizard of Oz (Phù thủy xứ Oz)
Harry Potter: Order of the Phoenix (Harry Potter và Hội Phượng Hoàng)
The Chronicles of Narnia (Biên niên sử Narnia)
Lord of the Rings (Chúa tể của những chiếc nhẫn)
Mặc dù những câu chuyện viễn tưởng không phải luôn đòi hỏi hiệu ứng kỹ xảo (như It's a Wonderful Life đã tạo ra một tình huống giả tưởng mà không cần đến hiệu ứng hình ảnh đặc biệt), làm phim về thể loại này thường khá đắt đỏ nếu bạn phải tạo ra một thế giới không hề tồn tại. Một số hiệu ứng (với một chút khéo léo) có thể được thực hiện mà không tốn nhiều chi phí, tôi sẽ nói thêm trong chương 17.
8. Chàng trai trẻ, hãy đi về miền Viễn Tây
Phim Viễn Tây (Western) phổ biến nhiều năm về trước (dòng phim này thậm chí còn thống trị phòng vé) nhưng có vẻ như đã trôi vào dĩ vãng thời gian gần đây. Song, Clint Eastwood có thể vẫn làm ra được những phim Viễn Tây mà khán giả đổ xô ra rạp, và John Wayne Westerns thì vẫn luôn thịnh hành trên TV, đặc biệt là lúc đêm muộn hay một chiều mưa Chủ Nhật. Tìm kiếm một thị trấn bỏ hoang, một vài con ngựa, mấy cái mũ cao bồi, thêm chút sarsaparilla (loại cây được dùng làm nước xá xị), và thế là bạn có cho mình một phim Viễn Tây, như là:
The Good, the Bad and the Ugly (Thiện, ác, tà)
The Magnificent Seven (Bảy tay súng huyền thoại)
Unforgiven (Không tha thứ)
The Wild Bunch (Những kẻ lang bạt)
HÃY NHỚ:
Một phim Viễn Tây có thể không quá tốn kém để quay nếu bạn có được vài con ngựa và một thị trấn bỏ hoang theo ý của bạn. Nhưng phim Viễn Tây ngày nay không đem lại nhiều lợi ích thương mại và được cho là một rủi ro rất lớn. Vì lý do đó, nhiều nhà phát hành tránh xa việc mua lại chúng.
9. Bước vào chiến trường
Phim chiến tranh luôn luôn đại chúng. Đó là cuộc chiến giữa phe thiện và phe ác với rất nhiều súng đạn và cháy nổ (hơi đắt đỏ với một nhà làm phim độc lập). Chiến tranh là một chủ đề mang tính toàn cầu. Dù là đất nước nào, nói ngôn ngữ nào, ai ai cũng đều liên hệ được và đều bị cuốn vào một bộ phim chiến tranh hay. Vì vậy, phim chiến tranh cũng làm tốt trên thị trường quốc tế cũng như là thị trường nội địa.
Phim chiến tranh thường được phân loại là phim hành động trong các cửa hàng băng đĩa. Các phim của Mel Gibson, We Were Soldiers và Braveheart cũng được xếp vào hạng mục war/action. Dưới đây là một vài bộ phim khác:
Apocalypse Now (Tận thế đêm nay)
Saving Private Ryan (Giải cứu binh nhì Ryan)
Black Hawk Down (Diều hâu đen gãy cánh)
Platoon (Trung đội)
HÃY NHỚ:
Phim chiến tranh có vẻ như đang thể hiện tốt hơn ở phòng vé khi thế giới không còn phải đối mặt với những cuộc chiến tranh hay các cuộc căng thẳng. Nếu ở đâu đó vẫn còn những vấn đề này, các hãng phim có phim chiến tranh thường kém thành công về mặt thương mại hơn. Hơn nữa, những phim này lại mô tả chiến tranh quá thực tế, nên những người đang phải đối mặt với chiến sự trong thế giới thực sẽ không muốn nhìn thấy thêm điều này trong rạp phim.
10. Dọa khán giả bằng những sự căng thẳng
Những phim giật gân hồi hộp khiến khán giả phấn khích. Một phim giật gân giống như quả bóng đang lăn xuống sườn dốc, cứ dần dần tăng tốc mà khán giả không biết khi nào hoặc ở đâu nó sẽ dừng lại. Alfred Hitchcock là một bậc thầy về sự hồi hộp với những phim như North by Northwest. Phim kinh dị và phim tội phạm cũng kết hợp yếu tố giật gân hồi hộp một cách hiệu quả. Thể loại giật gân thậm chí còn trộn được với khoa học viễn tưởng, như trong Signs và Minority Report. Một số tiêu đề khác của thể loại này là:
Fatal Attraction (Sự cuốn hút chết người)
Rear Window (Vụ án mạng ở nhà bên)
The Fugitive (Kẻ đào tẩu)
Vertigo (Chóng mặt)
Một phim giật gân hồi hộp hay phụ thuộc vào một kịch bản xuất sắc, không phải là kỹ xảo hình ảnh hay những pha hành động nhịp độ nhanh. Thể loại này hoàn toàn có thể làm với ngân sách thấp. Bạn chỉ cần đưa khán giả vào một câu chuyện mà họ rất muốn được phơi bày.
11. Đánh cắp sự chú ý: Phim tội phạm
Khán giả luôn bị cuốn vào vòng xoáy của những sự kiện trinh thám hay những câu chuyện của kẻ gây án bởi ai cũng muốn được chắp nối cách mảnh ghép dữ kiện vào với nhau chứ không hề muốn biết câu trả lời ngay cả. Nhiều phim tội phạm được đưa vào thể loại con được biết tới là phim noir (dòng phim gợi lại hình ảnh phim tối của những năm 40, những góc cao và góc thấp được phóng đại, những bố cục độc đáo để kể chuyện). Phim Dick Tracy là ví dụ diển hình của phim tội phạm và phim noir. Batman là một câu chuyện hành động khoa học viên tưởng cũng theo phong cách phim noir. Số phim tội khác có thể kể đến như:
China Town (Phố Tàu)
The Godfather (Bố già)
The Untouchables (Không thể mua chuộc)
L.A. Confidential (Bí mật Los Angeles)
Là một nhà làm phim độc lập với ngân sách hạn hẹp, bạn hãy tránh thể loại này, đặc biệt là nếu đó là thuộc thời kỳ phim noir. Thể loại tội phạm thường chứa những yếu tố hình ảnh như súng đạn, cháy nổ, trang phục đắt đỏ, hiệu ứng máu,... là những thứ sẽ làm đội lên ngân sách sản xuất.
12. Chơi với âm nhạc bằng musicals
Một phim musical (nhạc kịch) giống như một sân khấu biểu diễn thực sự hòa trộn với nghệ thuật làm phim mà không có sự gián đoạn nào. Một số phim nhạc kịch cổ điển bao gồm The Sound of Music, My Fair Lady và The Wizard of Oz (cũng là một phim ấn tượng trong thể loại phim gia đình). Nhiều phim hoạt hình Disney, như Beauty and the Beast, cũng được coi là nhạc kịch.
Nhạc kịch gần đây đã trở lại rạp phim, với Moulin Rouge và bộ phim thắng giải thưởng của viện hàn lâm Chicago đều nhận được sự đánh giá cao và cũng đạt được kết quả tốt tại phòng vé. Dưới đây là một số phim nhạc kịch khác sẽ khiến bạn hét lên "Bravo":
Sweeney Todd: The Demon Barber of Fleet Street (Sweeney Todd: Gã thợ cạo ma quỷ trên phố Fleet)
Grease (Cảm hứng)
Dreamgirls (Giấc mơ danh vọng)
West Side Story (Câu chuyện phía tây)
HÃY NHỚ:
Một phim nhạc kịch đủ độ dài chiếu rạp sẽ rất khó thực hiện và kéo theo sự đắt đỏ cho một nhà làm phim độc lập, nhưng sẽ rất hiệu quả nếu làm dưới dạng phim ngắn (20 phút hoặc ít hơn). Một phim nhạc kịch chỉ dài 3 phút đã giúp nhà làm phim Adam Stein bước được bước tiếp theo để thực hiện TV series của Steven Spielberg mang tên On the Lot.
TIP:
Nhạc phim có thể là một khoản hời lớn. Đôi khi bản nhạc còn tạo ra doanh thu nhiều hơn cả bộ phim mà nó nằm trong đó. Eminem đã phá nhiều kỷ lục với bản nhạc phim đến từ phim 8 Mile. Lựa chọn âm nhạc phù hợp cho phim của bạn, kể cả những bản nhạc gốc, có thể khiến phim của bạn tỏa sáng. Xem thêm ở chương 16 những thông tin về nhạc phim, các bài hát và soundtrack.
13. Thư thả với phim thân thiện gia đình
Một phim gia đình thường chứa những giá trị gia đình tích cực mà cả người lớn và trẻ em đều có thể tận hưởng. Phim gia đình bao trùm nhiều thể loại, trừ chiến tranh, tội phạm và kinh dị. Chuỗi phim Harry Potter được xếp loại vào phim giải trí gia đình nhưng cũng được xếp vào phim giả tưởng. Loạt phim Muppet của Jim Henson là minh chứng của dòng phim gia đình có thể tốt đến thế nào. Những phim hay khác mà bạn có thể xem cùng gia đình là:
Monsters, Inc. (Công ty quái vật)
Ratatouille (Chú chuột đầu bếp)
Enchanted (Chuyện thần tiên ở New York)
The Wizard of Oz (Phù thủy xứ Oz)
Phim gia đình thường phù hợp với kỹ thuật hoạt hình (vẽ tay, stop motion hoặc vẽ trên máy tính). Hoạt hình là một phong cách mà những người trẻ ngay lập tức chấp nhận như là một thể loại gần gũi, an toàn và khiến khán giả hứng thú.
Phân loại các thể loại của bạn
Việc sản xuất của bạn không chỉ được phân ra dưới các thể loại (một hay nhiều thể loại), mà như đã giải thích trong phần trước, đó còn rơi vào một trong những phân loại media như: phim điện ảnh, phim tài liệu, phim ngắn, chương trình TV, quảng cáo TV,...
1. Phim điện ảnh
Hầu hết các nhà làm phim đều mơ được thực hiện một phim điện ảnh mà sẽ được trình chiếu ở các rạp phim, trước mắt khán giả. Đưa phim của bạn vào rạp khó hơn nhiều đưa lên đĩa DVD hoặc TV. Ngoài vấn đề chi phí phải bỏ ra để sản xuất, một studio còn chi ra hàng triệu đô la để có thể đưa một phim điện ảnh ra rạp. Trong số đó có việc đưa những ấn phẩm 35mm tới hơn 3000 rạp chiếu, chi phí quảng cáo trên truyền hình, radio, báo chí và mạng internet. Nếu không có một chiến dịch quảng cáo hiệu quả, rất khó để một phim chiếu rạp có thể thu hồi lại chi phí sản xuất cùng chi phí marketing và phát hành phim đã bỏ ra.
Một nhà phát hành lớn, chẳng hạn như Paramount Pictures hay Warner Bros., thường phát hành những phim bom tấn cùng ngôi sao tên tuổi. Bất kể phim chiếu rạp nào cũng phải tạo ra một cảm giác cho khán giả rằng việc ra mắt phim này là một sự kiện lớn trên toàn cầu, cùng với những diễn viên nổi tiếng mà khán giả đã thân mặt. Bằng không, đó sẽ là một rủi ro, và rất ít studio ngày nay dám nhận lấy rủi ro ấy.
PHIM HOẠT HÌNH
Hoạt hình là một loại công nghệ có thể ứng dụng được với hầu hết các thể loại phim (kể cả những thể loại pha trộn), đặc biệt là phim gia đình. Tuy nhiên thường thì hoạt hình lại hợp hơn với hài kịch. Thể loại giả tưởng và khoa học viễn tưởng cũng là những ứng viên tiềm năng cho việc sản xuất dưới hình thức này, bởi vì vẽ ra những thế giới giả tưởng hoặc ngoài không gian sẽ dễ hơn và rẻ hơn là quay thực. Các nhà làm phim có thể lựa chọn 1 trong những kỹ thuật hoạt hình dưới đây:
Hoạt hình truyền thống vẽ trên cel: Là những hình vẽ rời rạc được vẽ trên các tấm xenlulôzơ axêtát, sau đó chụp lại trên một tấm nền. Các cuốn flipbooks hoạt họa cũng sự dụng nguyên lý giống như hoạt hình cel. Những phim hoạt hình Disney từ Snow White and the Seven Dwarfs cho tới The Lion King là những ví dụ điển hình cho thể loại này.
Hoạt hình tĩnh vật (stop-motion): Gumby và Pokey là hai trong số những nhân vật stop-motion ưa thích của tôi. Sự nghiệp làm phim của tôi đã bắt đầu với việc mô phỏng lại phim Gumby trên phim super-8 khi tôi mới chỉ 10 tuổi. Tim Burton's Corpse Bride và Wallace & Gromit in the Curse of the Were-rabbit là những phim điện ảnh làm dưới dạng stop-motion có sử dụng những nhân vật 3D được nặn bằng đất sét và đặt vào những bối cảnh handmade mini. Một hoạt họa viên có nhiệm vụ dịch chuyển rất nhẹ vị trí của những nhân vật này giữa các frame hình, được chụp bằng một máy quay phim. Stop motion là một phương pháp khá rẻ và giúp bạn học được nhiều hơn về hoạt hình. Một phần mềm vui không quá tốn kém có tên iStopMotion sẽ giúp bạn làm một phim stop-motion trên máy tính hoặc máy ảnh kỹ thuật số (www.iStopMotion.com).
Hoạt hình máy tính: Hoạt hình máy tính đã trở nên đại chúng hơn hai phương pháp kể trên trong những năm gần đây. Hoạt hình trên máy tính có thể tạo ra các nhân vật ảo ba chiều trong môi trường kỹ thuật số. Những hình ảnh này sau đó có thể được xử lý trên máy tính để trông giống như là được quay ngoài thực tế. Những phim có sử dụng CGI (computer-generated image) thành công đó là Shrek, Toy Story, Ice Age, Beowulf, Ratatouille và WALL-E.
Hoạt hình flash: Hoạt hình flash là một kỹ thuật mới xuất hiện, sử dụng những hoạt họa hạn chế để đưa lên internet. Hoạt hình flash có chuyển động ngắt quãng, đôi khi còn giật, sử dụng những đường vẽ cơ bản, liền mạch và rõ ràng. Đây là một cách không quá tốn kém (và cũng rất giải trí) để làm phim hoạt hình ngắn và có được một lượng khán giả không nhỏ theo dõi trên internet.
Điều khó nhất khi làm một phim điện ảnh là nó phải đạt được độ dài tối thiểu (90 phút) và như vậy thì khả năng là bạn sẽ không có đủ tiền để thực hiện, nhất là khi nếu bạn mong muốn được quay trên phim 35mm. Khi đó bạn sẽ phải có khả năng chi trả cho các cuộn phim thô và chi phí phòng lab tráng phim. Ngoài ra bạn cũng sẽ phải chuẩn bị dành ra rất nhiều thời gian để thực hiện phim điện ảnh, nhiều hơn so với việc làm quảng cáo TV, phim ngắn hay phim tài liệu.
HÃY NHỚ:
Nếu bạn đang lên kế hoạch phát hành phim của mình ngoài rạp (xem chương 19), bạn có thể sẽ muốn quay trên cuộn phim 16mm hoặc 35mm. Bạn cũng có thể quay phim với máy quay HD kỹ thuật số 24p, nhưng bạn sẽ phải đưa footage lên bản in 35mm sau đó, cũng khá là tốn kém.
2. Phim truyền hình
Một phim truyền hình là sự giao thoa giữa một phim điện ảnh và một sản phẩm truyền hình. Nó thường được quay với lịch quay dày đặc (chỉ 2-3 tuần, đối lập với phim điện ảnh khi có thể kéo dài tới nhiều tuần hoặc vài tháng) và với dàn cast quen thuộc với khán giả truyền hình, không phải là những ngôi sao màn ảnh lớn. Ngân sách thường ít hơn, trong phim vi của một TV series (khoảng 1,5 - 3 triệu đô).
Một phim truyền hình thường được sản xuất in-house bởi đài truyền hình. Việc tuyển người thường là chuyện nội bộ. Họ sử dụng những nhà sản xuất, đạo diễn và ekip đã và đang làm việc tại đài từ trước. Tuy vậy, đôi khi một phim độc lập có thể tìm đường đến lịch chiếu của một nhà đài. Bản thân tôi đã rất may mắn khi phim độc lập của mình mang tên Undercover Angel, với các diễn viên Yasmine Bleeth, James Earl Jones, Dean Winters, Casey Kasem và Emily Mae Young tới kênh Lifetime, PAX, UPN và The Bravo Channel. Tuy nhiên việc này đang dần trở nên ít phổ biến hơn.
3. Phim tài liệu
Phim tài liệu có sự góp mặt của những con người và sự kiện thực tế, đối lập với những nhân vật và câu chuyện giả tưởng thường dùng trong phim điện ảnh. Trong một số trường hợp hiếm gặp, một phim phim tài liệu có thể được phát hành tại rạp, như Roger and Me và Sicko sản xuất bởi nhà làm phim Michael Moore. Một phim tài liệu chiếu rạp khác sản xuất bởi Al Gore có tên An Inconvenient Truth đã nhận được nhiều đánh giá tích cực từ các nhà phê bình phim, để rồi thắng tới 2 giải Oscar.
Nếu một bộ phim tài liệu xoay quanh những chủ đề hài hước và hư cấu, nó có thể được phân loại là mockumentary, như là This Is Spinal Tap hay Best in Show.
4. Phim ngắn
Sản xuất phim ngắn là cách rất tốt để đặt chân vào ngưỡng cửa sự nghiệp của bạn. Một phim ngắn trung bình kéo dài trong 3-20 phút. Trong khoảng thời gian ngắn ngủi đó, nó phải biểu đạt được sự phát triển nhân vật một cách trọn vẹn. Cũng bởi lượng thời gian kể chuyện ít ỏi để kể chuyện, nhà làm phim thường kể một câu chuyện với nhiều hội thoại, hoặc hài bước, hoặc vô cùng khác biệt mà thường sẽ không thể lắp được vào một phim điện ảnh. Tôi đã từng sản xuất hơn 50 phim ngắn mang tên Undershorts, chúng từng xuất hiện trên chương trình TV's Bloopers and Practical Jokes với sự tham gia của Dick Clark và Ed McMahon, và chương trình Foul-ups, Bleeps and Blunders với Don Rickles và Steve Lawrence. Bạn có thể xem Undershots của tôi tại www.bryanmichaelstoller.com. Hầu hết các phim ngắn đều giống như một chiếc thẻ điện thoại, rất khó để bán nhưng lý tưởng để thu về các giải thưởng và được xuất hiện ở các liên hoan phim.
Phim ngắn cũng có thể được sử dụng như là một interstitials trên TV. Một interstitials là một phim ngắn được phát để chèn vào giữa hai chương trình, thường là chương trình chiếu trên truyền hình cáp không phát sóng quảng cáo. Một phim ngắn thể loại hài kịch của tôi đã từng xuất hiện dưới tư cách là interstitials trên kênh HBO và khá nhiều các kênh truyền hình cáp khác.
Các phim ngắn có độ dài từ 1-4 phút rất phù hợp với các công nghệ phát sóng mới trên Internet, như các trang Youtube và Myspace. Những phim ngắn này có thể dễ dàng được phát sóng hoặc tải về và người xem có thể xem ngay lập tức. Bạn có thể xem phim parody ngắn của tôi mang tên The Linda Blair Witch Project tại www.youtube.com/watch?v=ftqEhTpZtQs. Đăng tải phim ngắn trên Youtube là hoàn toàn miễn phí. Vậy còn chần chờ gì nữa, cả thế giới đang chờ để xem phim của bạn đấy!
5. Chương trình TV
Đạo dễn truyền hình là một công việc đòi hỏi bạn phải làm việc dưới một lịch sản xuất dày đặc (có nghĩa là bạn sẽ có ít thời gian hơn để quay lại một take khi so với phim điện ảnh), và làm việc dưới một áp lực của một mạng lưới với các nhà sản xuất truyền hình đang thận trọng xem xét sản phẩm của bạn và đưa ra phán quyết cuối cùng. Chỉ đạo một series truyền hình cũng đòi hỏi việc tìm hiểu và giả lập phong cách của chương trình đó, hiểu các nhân vật và đặc điểm riêng của họ, và giữ cho sự chỉ đạo được thống nhất xuyên suốt các tập phim. Tham gia vào công việc sản xuất truyền hình thực sự khó hơn so với làm phim độc lập. Bạn phải giải quyết hàng tá những vấn đề, làm vừa lòng cấp trên và vẫn phải tuân thủ với các quy định sản xuất được đặt ra. Nếu bạn có thể phát triển được một phong cách làm phim truyền hình, đó sẽ là cách tốt nhất để bạn đưa sự nghiệp của mình lên một bậc nữa.
6. Quảng cáo
Một quảng cáo 30 giây không tốn nhiều thời gian sản xuất, trong khi thù lao có thể rất hậu hĩnh. Nhiều đạo diễn điện ảnh nổi tiếng xuất thân từ việc làm phim quảng cáo, như Michael Bay, đạo diễn của các phim Bad Boys, Armageddon và Transformers. Khi tôi mới 16 tuổi, tôi đã sản xuất, chỉ đạo và viết kịch bản cho nhiều TVC từ studio trong tầng hầm của mình. Bạn hãy thử tìm hiểu với các nhà đại và các agency quảng cáo trong thành phố để xem liệu họ có cần bạn sản xuất phim quảng cáo cho họ hay không.
7. Phim thông tin công cộng
Mạng lướt truyền hình có một nghĩa vụ phải phát sóng các public service announcement, gọi tắt là PSA, nghĩa là phim thông tin công cộng. Những video này được phát sóng nhằm tuyên truyền về các vấn đề an toàn hoặc sức khỏe. PSA bao gồm các quảng cáo tuyên truyền việc giảm thiểu hút thuốc lá và các loại chất gây nghiện khác, hay các chiến dịch nâng cao ý thức đừng lái xe sau khi uống rượu, và các thông điệp bảo vệ môi trường. Ủy ban Truyền thông Liên bang (FCC) yêu cầu các nhà đài phải phát PSA, thường được ủy thác bởi các đơn vị chính phủ khác nhau. Bạn có thể thử sản xuất một PSA không quá tốn kém về một chủ đề mà bạn ưa thích. Đây chính là cơ hội để bạn đưa ra tuyên bố cá nhân của mình. Nếu nó đạt chất lượng tốt, rất có thể một nhà đài địa phương sẽ phát sóng nó.
8. MV
Phim âm nhạc (music video) cũng là một cách khác để bạn bước vào con đường làm phim. Hãy tìm một ban nhạc địa phương và đưa ra lời đề nghị giúp họ quay MV đầu tay. Phim âm nhạc có thể sản xuất mà không tốn quá nhiều chị phí, cũng là một cách hay ho để bạn thử nghiệm các ý tưởng và chơi đùa với hình ảnh. Đó cũng là một cách hay để bạn tập cách kể chuyện mà không cần sử dụng hội thoại.
9. Phim chuyên ngành
Một phim chuyên ngành (industrial) thường là một phim được chỉ định bởi một doanh nghiệp đang muốn show ra cách mà sản phẩm của họ được sản xuất. Nó cũng có tác dụng để training cho các nhân viên để hieur rõ hơn về công ty và sản phẩm mà họ đang đại diện. Phim chuyên ngành thường hơi máy móc và mang tính chỉ dẫn. Bạn có thể xem các doanh nghiệp địa phương trong khu vực đang sống có hứng thú với việc thuê bạn sản xuất loại phim này cho họ hay không.
Comments